در اوایل دههی نود میلادی، پژوهشی در رابطه با تأثیر رایانههای شخصی بر نگارش دانشآموزان انجام شد. در این پژوهش، ۵۰ درصد دانشآموزانی که از دستگاههای IBM استفاده میکردند، جملات پیچیدهتری نسبت به ۳۰ درصد دانشآموزانی که مکینتاش داشتند، تولید کردند.
امروزه کامپیوترهای مک در سراسر دنیا به عنوان دستگاههای ایدهآل برای نویسندگی شناخته میشوند. نویسندگانی همچون جی.کی. رولینگ، خالق مجموعهی هری پاتر، و استیون کینگ، نویسندهی مشهور آثار وحشت، از مک برای خلق آثار ادبی خود استفاده میکنند.
دلایل زیادی وجود دارند که نویسندگان عاشق کار کردن با مک هستند. دستگاههای مک دارای قابلیتهای داخلی متعددی هستند که به افزایش بهرهوری شما کمک میکنند و ۹۷ درصد کارمندان اداری که از سیستمعاملهای دیگر به مک مهاجرت میکنند، اذعان دارند احساس میکنند کارهای بیشتری را انجام میدهند. مک دارای قابلیت تبدیل گفتار به نوشتار قابل تحسین، امکان فعالسازی حالت «مزاحم نشوید» تنها با یک کلیک، و عمر باتری بینظیر است که خیال شما را از بابت خاموش نشدن دستگاه در هنگام نوشتن راحت میکند. اما مک در جاییکه واقعاً رقیبان را شکست میدهد، نرمافزارهای متعدد و کاربردیاش در زمینهی نگارش است. اگر هنوز به دنبال نرمافزار ایدهآل خود برای نویسندگی هستید، اجازه دهید در این مطلب، گزینههای فوقالعادهای به شما معرفی کنیم.
۱. Ulysses
یولسیز به راحتی بهترین نرمافزار نویسندگی برای مک است و میتواند برای پروژههایی با هر اندازهای مورد استفاده قرار گیرد. این نرمافزار از زبان نشانهگذاری Markdown استفاده میکند، که باید آن را به جای RTF مایکروسافت ورد بکار بگیرید. بنابراین میتوانید تقریباً همهی کارهای لازم را بدون جدا کردن انگشتان از صفحهکلید انجام دهید. فرآیند نوشتن در یولسیز، به لطف رابط کاربری ساده و قابلیتهای Markdown، آسان و بدون حواسپرتی است. این نرمافزار همچنین تعداد قابل توجهی قابلیت دیگر دارد و به شما امکان میدهد اسناد را در کنار یکدیگر باز کنید، تصاویر را درون برنامه ذخیره کنید و روشهای سادهای برای برش دادن، ادغام، و دستهبندی نوشتهها در اختیار شما قرار میدهد. تمام پروژهها را میتوان در ساختارهای پوشهای در هم تنیده سازماندهی و آنها را از طریق iCloud همگامسازی کرد. این نرمافزار همچنین به شما اجازه میدهد تا به نسخههای قبلی بازگردید و آنها را بازیابی کنید.
اما این موارد تنها بخشی از ویژگیهای این اپ هستند. این نرمافزار به شما کمک میکند تا متون خود را با یک غلطگیر صیقل دهید و با یک کلیک، متن نهایی را به وبلاگ یا ویراستار منتقل کنید. همچنین امکان ردیابی اهداف با قابلیت شمارش تعداد کلمات نیز وجود دارد که به شما کمک میکند بهتر بتوانید به ضربالاجلهای خود پایبند بمانید. حجم این نرمافزار با وجود همهی قابلیتهایی که دارد، تنها ۴۰ مگابایت است که جای تعجب دارد.
Ulysses فقط در دستگاههای اپل قابل استفاده است و هزینهی آن ۳۹.۹۹ دلار در سال است.
۲. Scrivener
Scrivener برای کسانی که علاوه بر مک، از دستگاههای خارج از اکوسیستم اپل استفاده میکنند، و از پرداخت هزینههای اشتراکی خسته شدهاند، یک انتخاب عالی است. با پرداخت مبلغ ۵۹.۹۹ دلار، نسخهی کامل این برنامه را به صورت مادامالعمر دریافت میکنید و از بهروزرسانیهای رایگان آن در آینده نیز بهرهمند خواهید شد. اسکریونر برخلاف یولسیز، یک ویرایشگر با قابلیت ویرایش فرمت متنها (Rich Text Editor) است و شما را مجبور به استفاده از Markdown نمیکند. Scrivener همچنین قابلیتهای مشابهی با یولسیز دارد. برای مثال، امکان سازماندهی پروژههای بزرگ را به شکل زونکنهایی دارای پوشهها و اسناد مختلف فراهم میکند و به شما اجازه میدهد آنها را به یکدیگر متصل کنید یا از هم جدا کنید.
Scrivener یک مشکل قابل توجه دارد: همگامسازی از طریق سرویسهای ابری. این نرمافزار فاقد ویژگی همگامسازی داخلی است و شما را ملزم به انجام این کار از طریق سرویسهای ابری میکند. متأسفانه، ساختار غیرمعمول فایلهای Scrivener با اکثر سرویسهای ابری سازگار نیست. توسعهدهندگان اسکریونر رسماً اذعان داشتند که استفاده از واندرایو، باکس، گوگل درایو، و آیکلاود ممکن است باعث از بین رفتن اطلاعات شود. دراپباکس تنها گزینه ایست که استفاده از آن توصیه میشود. اما حتی در این صورت هم، استفاده از این نرمافزار به شیوهای خاص ضروری است که ممکن است منجر به خراب شدن مکرر فایلها شود. بنابراین، برای کسانی که میخواهند فایلهای خود را بر روی فلش و یا یک تکرایانه نگهداری کنند، اسکریونر مناسبٰتر است.
۳. Bear
Bear یکی از بهترین نرمافزارهای یادداشتبرداری برای مک است. سه هدف اصلی این برنامه: سبک و مینیمال بودن، زیبایی، و پشتیبانی از Markdown. همچنین ویژگی منحصر به فرد «مخفی کردن Markdown» در این برنامه وجود دارد، بنابراین حتی بدون اینکه بدانید، از فواید آن بهرهمند میشوید. با وجود اینکه Bear در درجهی اول یک برنامهی یادداشتبرداری است، برای نویسندگانی که میخواهند در پروژههای کوچکتر کار کنند و یک رابط تمیز و ساده داشته باشند، عالی است.
به جای پوشههای مرسوم از یک سیستم نامعمول برای سازماندهی یادداشتها توسط برچسبها یا تگها استفاده میشود! برای این منظور کافی است هشتگی را با یک کلیدواژه در هر قسمت از یک یادداشت ایجاد کنید. به این ترتیب یک پوشه با عنوان آن تگ در پنل کناری ایجاد خواهد شد. همچنین میتوانید تگهای درون هم تنیده بسازید تا دستهبندی دقیقتر شود.
Bear ممکن است برای کاربران حرفهای که به قابلیتهای گسترده برنامههایی مثل یولسیز و اسکریونر نیاز دارند، مناسب نباشد. اما ویژگیهای این نرمافزار کافی است تا هرکاربری را خوشحال کند و از فرآیند نوشتن در این برنامه لذت ببرد. قابلیتهایی همچون افزودن جداول و پاورقیها، درج انواع پیوستها، پیشنمایش لینکها، و موارد دیگر در Bear وجود دارد. نسخهی Pro این برنامه، امکاناتی از قبیل همگامسازی از طریق آیکلاود، دسترسی به تمهای بیشتر، و جستجوی متون درون PDF را در اختیار شما قرار میدهد.
۴. UpNote
مانند Bear، آپنوت نیز یک نرمافزار یادداشتبرداری است که با داشتن ویژگیهای زیاد، بهراحتی میتواند یک ابزار کارآمد برای نویسندگان باشد. همچنین این برنامه با قیمت ۹۹ سنت دلاری در ماه یا ۲۹.۹۹ دلار به صورت مادامالعمر، بسیار ارزانتر از رقباست. آپنوت بسیار شبیه به بر است و تمرکز آن بر سادگی و کاربردی بودن است. با این وجود، قابلیت استفاده از نوتبوکها و پوشههای درون هم تنیده را برای کسانی که از سیستم تگهای bear راضی نیستند، فراهم میکند. همچنین قابلیتهایی مثل پیوست کردن فایلهای مختلف، کد نویسی، هایلایت کردن متنها، پشتیبانی از زبان Markdown، و بسیاری موارد دیگر در آن وجود دارند. ویژگیهایی همچون همگامسازی خودکار فایلها، حالت تمرکز، و تاریخچهی نسخهی فایلها باعث شده است که نویسندگان عاشق این برنامه شوند.
با استفاده از آپنوت میتوانید یادداشتهای خود را نه تنها در دستگاههای اپل، بلکه روی ویندوز، اندروید و لینوکس نیز در دسترس داشته باشید. اما این نرمافزار خالی از اشکال نیست. پشتیبانی از سرویسهای ابری خارجی وجود ندارد، که میتواند مشکلساز باشد زیرا آپنوت از رمزگذاری سرتاسری پشتیبانی نخواهد کرد. علاوه براین، آپنوت به دلیل قیمت بسیار پایین و هزینهی مادامالعمر برای یک سرویس زنده، ممکن است در آینده با مشکلات پایداری روبرو شود. به هرحال ممکن است شما به عنوان یک نویسنده تکهای از رمان تمام نشده را سالها در آرشیو خود ذخیره کنید و امنیت نوشتهها برای شما مهم است و ریسک ازدست دادن دستنوشتههای شما در درازمدت مهم است.
۵. iA Writer
همهی نرمافزارهایی که تا به حال معرفی کردیم، دارای یک حالت نگارش بدون حواسپرتی هستند. اما هیچکدام از این برنامهها به خوبی iA Writer در این زمینه لذتبهش نیستند. قابلیت ویژهی این برنامه به نام «حالت تمرکز» (Focus Mode) با برجسته کردن تنها جمله یا پاراگرافی که در حال کار روی آن هستید، عمل میکند. ظاهراً فلسفهی این حالت، جلوگیری از اهمالکاری نویسنده است، یعنی مواقعی که پس از مواجهشدن با بنبست فکری، شروع به بازخوانی و تصحیح وسواسی سایر بخشهای متن میکند.
iA Writer نیز از Markdown پشتیبانی میکند تا حد امکان دستان شما روی صفحهکلید باقی بمانند. این نرمافزار تا حدودی شبیه به اسکریونر است؛ چرا که از فایلهای txt. استفاده میکند که در پوشهی اسناد اصلی شما ذخیره میشوند، سپس آنها را درون iA Writer ویرایش میکنید. لازم به ذکر است که هیچ نوع فرمت اختصاصی برای حفظ نوشتههای شما در یک برنامهی خاص در اینجا وجود ندارد. آیکلاود به طور پیشفرض پشتیبانی میشود، اما iA Writer به شما امکان میدهد تا فایلها را از ارائهدهندگان سرویسهای ابری رایج مانند دراپباکس و واندرایو دریافت کنید.
iA Writer درست مانند برنامههای دیگر مه از Markdown پشتیبانی کیکنند مانند یولسیز و Bear، همهی جزئیات تایپوگرافی را به دلخواه شما سفارشی میکنند. علاوه بر این یک ویژگی جدید و فوقالعاده مفید به نام Authorship (تألیف) به این برنامه افزوده شده است که به زودی با هوش مصنوعی یکپارچه خواهد شد. iA Writer Authorship متنهایی را که توسط نویسندگان دیگر و یا به طور برجسته توسط ChatGPT نوشته شده و چسبانده شدهاند، بهصورت خاکستری نمایش میدهد. این قابلیت با توجه به اینکه در نسخهی بعدی ChatGPT (نسخهی ۵) تشخیص آنچه توسط ربات نوشته شده بسیار دشوار خواهد شد، برای نویسندگان مفید است. iA Writer برای مک به صورت پرداخت یکباره به قیمت ۴۹.۹۹ دلار عرضه میشود و میتوانید آن را در تمام سیستمعاملهای دیگر نیز اجرا کنید.
۶. Cold Turkey Writer
iA Writer در متمرکز نگاه داشتن شما عالی عمل میکند اما اگر بخواهید میتوانید به راحتی از حالت تمامصفحه خارج شوید و در دام حواسپرتی ناشی از برنامهها و وبسایتها گرفتار شوید. به جز خاموش کردن روتر اینترنت، کار چندانی نمیتوانید برای جلوگیری از این مسئله انجام دهید. در اینجاست که Cold Turkey Writer به کمک شما میآید!به وسیله Cold Turkey Blocker میتوانید در هنگام نیاز به تمرکز بالا، دسترسی خود را به وبسایتها و برنامههای خاص مسدود کنید. Cold Turkey Writer یک قدم فراتر برمیدارد و وقتی این برنامه را اجرا کنید، تا زمان سپری شدن یک مدت زمان خاص یا نوشتن تعدادی مشخص از کلمات، اجازه نمیدهد از ویرایشگر خارج شوید.
اگر فکر میکنید که به اندازهی کافی خویشتندار هستید و دچار حواسپرتی شدید نمیشوید، همچنان میتوانید Cold Turkey Writer را به عنوان بهترین ویرایشگر بدون حواسپرتی استفاده کنید؛ بدون اینکه محدودیت زمانی یا تعداد کلمات برای خود تعیین کنید. این برنامه یک فایل اجرایی پرتابل است که میتوانید آنرا روی یک فلش ذخیره کنید. نسخهی رایگان این برنامه، مهمترین قابلیتها را در اختیار شما قرار میدهد. با خرید نسخهی Pro به قیمت ۹ دلار، «ترفندهای بهرهوری» مانند غیرفعال کردن کلیدهای backspace و کلیدهای جهت برای جلوگیری از ویرایش وسواسگونه متن را باز میکنید. همچنین حالت تاریک، گزینههای قالببندی اضافی و موسیقی متن در نسخهی حرفهای گنجانده شدهاند. Writer مطالب شما را به عنوان یک فایل txt. برای استفادههای بعدی ذخیره میکند.
۷. Drafts
برنامهی Drafts ایدهی مدیریت فایلهای txt. محلی که در اسکریونر و iA Writer دیده میشود را گسترش میدهد. Drafts خودش را به عنوان یک «نقطهی شروع برای متن» یا به جای یک ویرایشگر متن، یک «چاقوی ارتش سوئیسی برای متن» توصیف میکند. به جای اینکه مستقیماً به ویرایش متنها در هر برنامهای که نوشته میشوند بپردازید، به Drafts فکر کنید که همهی متنها از دیگر برنامههای شما، حتی ایمیل و توییتهایتان جمعآوری میکند و به شما این امکان را میدهد تا همه را از یک مکان واحد ویرایش و سازماندهی کنید. رویکردی که در اینجا وجود دارد، «اول بنویس، بعداً سازماندهی کن» است. بهعبارتی این برنامه برای نویسندگانی که دستشان در انواع و اقسام ظرفهای شیرینی است (یعنی برنامههای مختلف)،Drafts همان چیزیاست که به دنبالش بودهاند.
ممکن است به نظرتان این همه قدرت قیمتی گزاف داشته باشد، اما اینجاست که Drafts نظر شما را تغییر خواهد داد. این برنامه روی مک، آیفون، آیپد، و حتی واچاواس کاملاً رایگان است! با پرداخت ۱۹.۹۹ دلار در سال برای Drafts Pro، قابلیتهای ویژهای در اختیار شما قرار میگیرد. این قابلیتها شامل سفارشیسازی فرمانها و یکپارچهسازی با برنامههای شخص ثالث، تغییر تم و نحو (syntax)، خودکار کردن برخی از فرایندها، و در نهایت تنظیم یک آدرس ایمیل Drafts برای ارسال مستقیم متن به برنامه است. تنها انتقادی که به Drafts وارد است، این است که کاربران جدید بهراحتی با آن آداپته نمیشوند و کار با آن مستلزم یادگیری است.
۸. Manuskript
همهی نرمافزارهایی که تا اینجا معرفی کردیم، یا پولی بودهاند و یا برخی از بهترین ویژگیهایشان پشت درهای پرداخت قرار داشتهاند. یک دورهی آزمایشی کوتاه یک هفتهای ممکن است برای کسی که تازه شروع به نوشتن رمان کرده (مخصوصاً با بودجهی محدود) کافی نباشد. Manuskript عملکرد برنامههایی مانند یولسیز و اسکریونر را با قیمتی ناچیز (رایگان!) تقلید میکند و دارای بسیاری از ویژگیهایی است که آنها ندارند. علاوه بر همان سازماندهی پوشهای مشابه و حالت ویرایشگر بدون حواسپرتی که در اکثر نرمافزارهای نوشتن برای مک رایج است، Manuskript ویژگیهایی مانند کاربرگهای شخصیتسازی، طرح کلی، پیگیر اقلام جهانسازی، و یک تجزیهوتحلیل فراوانی کلمات برای پرهیز از استفادهی بیش از حد از کلمات خاص را به آنها اضافه میکند.
این برنامه، در درجهی اول برای نویسندگان داستانهای خلاقانه طراحی شده است. Manuskript از روش «دانهی برف» استفاده میکند که به نویسندگان اجازه میدهد تا با اضافه کردن متوالی لایههای جزئیات به ایدههای کوچک، یک رمان کامل را بسازند.
این برنامه علاوه بر رایگان بودن، متنباز (open-source) نیز هست. بنابراین میتوانید به دلخواه کدهای آنرا استفاده کنید، تغییر و توسعه دهید. اما توجه داشته باشید که این برنامه در «مراحل اولیهی توسعه» قرار دارد و توسعهدهندگان توصیه میکنند که کپیهای پشتیبان زیادی تهیه کنید، زیرا این یک نرمافزار بتا و ناپایدار است. اگر از Manuskript استفاده میکنید، میتوانید جهت تسریع در توسعهی آن به توسعهدهندگانش کمک مالی کنید.
۹. iWriter Pro
این برنامه را نباید با iA Writer اشتباه بگیرید. iWriter Pro یکی دیگر از نرمافزارهای متمرکز بر Markdown است. هدف از طراحی این برنامه رسیدن به یک تعادل میان سادگی و قدرت، آن هم به صورت بدون اشتراک بوده است. همانند اسکریونر وiA Writer ، iWriter Pro از فایلهای txt. و md. محلی شما استفاده میکند و آنها را از طریق آیکلاود همگامسازی میکند. امکان استفاده از دیگر سرویسهای ابری نیز وجود دارد، اما به یاد داشته باشید که ممکن است برخی از قابلیتهای مرتبط با آیکلاود را از دست بدهید. iWriter Pro شامل بسیاری از ویژگیهای پایه است که از رقبایش انتظار میرود، مثل هایلایت کردن نحو Markdown، حالت ماشین تحریر (Typewriter Mode)، و حالت نمایش دو پنجره برای کار کردن همزمان روی دو فایل است. همچنین بسیاری از اجزای پشت صحنهی رقبا، همچون ذخیره خودکار و تاریخچهی نسخهها نیز در این برنامه ارائه میشود. حالت پیشنمایش (Preview mode) برخلاف اکثر موارد موجود در این فهرست، بهصورت پنجره تقسیمشده در ویرایشگر متن ظاهر میشود، بنابراین بدون اینکه مجبور باشید پنجرهی مجزایی برای خروجی باز کنید، میتوانید به هنگام نگارش، یک نمای زیباتر از فایل Markdown خود را ببینید.
iWriter Pro ساده و شیک است. همچنین یکی از ارزانترین گزینههای غیر اشتراکی در این فهرست است و برای macOS تنها ۹.۹۹ دلار قیمت دارد. با پرداخت ۲.۹۹ دلار، میتوانید iWriter را روی آیفون و آیپد خود نیز داشته باشید و نوشتههایتان را با خود جابجا کنید. هرچند که به نظر میرسد از سپتامبر ۲۰۲۱ بهروزرسانیهایی برای دو پلتفرم آخر دریافت نکرده است.
۱۰. Obsidian
Obsidian در وهلهی اول در بین اهالی یادداشتبرداری غوغا به پا کرد، اما ما فکر میکنیم که این برنامه قابلیتهای ویژهای به نویسندگان خلاق ارائه میکند. نویسندگان بزرگی همچون براندون ساندرسون، که باید دهها شخصیت و جزئیات از جهان داستانیشان را به خاطر بسپارند، اغلب از ویکیهای شخصی به عنوان پایگاه دادهی مفاهیم جهان خیالی خود استفاده میکنند. یادگیری استفاده از ویکیها زمانبر است، اما کار با Obsidian بسیار سادهتر است. اصل بنیادی و پایهای که در تمام جنبههای این برنامه وجود دارد، این است که شما میتوانید متنی را در یک سند به یادداشتهای دیگر پیوند دهید. تنها کاری که باید بکنید این است که آن متن را بین دو براکت قرار دهید. با گذشت زمان و با افزایش هرچه بیشتر یادداشتها و لینک کردن آنها به یکدیگر، شروع به خلق «نقشههای محتوا» خواهید کرد. سپس میتوانید یک بازنمایی بصری (شبیه به نورونهای مغز و اینکه چگونه به یکدیگر متصل میشوند) را مشاهد کنید و پیوند اطلاعات با یکدیگر را بهتر درک کنید.
برای نویسندگانی که نیاز دارند توضیحات شخصیتها را به پروفایل آنها، اصطلاحات را به کتابچهی لغتنامه، و زبان عامیانه را به فهرست اصطلاحات دنیای داستانیشان بچسبانند، Obsidian میتواند یک نجاتبخش الهی باشد! درصورتی که حاضر باشید زمان بگذارید و کار با این برنامه را بیاموزید، میتواند یک ویکی و برنامهی نویسندگی همزمان برایتان باشد. Obsidian روی مک رایگان است. برای استفاده از نسخهی همگامسازی این برنامه باید ماهانه ۸ دلار بپردازید که به وسیلهی آن میتوانید از Obsidian روی تمام دستگاههای خود استفاده کنید. این برنامه از همگامسازی از طریق سرویسهای ابری مورد علاقهی شما مانند آیکلاود پشتیبانی میکند، اما باید خودتان آن را تنظیم کنید.
انتخاب بهترین اپ نویسندگی
عامل اصلی انتخاب این لیست برای ما، میزان پشتیبانی هر برنامه از مک بوده است. برنامههای با قابلیت استفاده روی آیپد و آیاواس نیز از امتیاز بیشتری برخوردارند. ما به برنامههایی توجه ویژهای نشان دادیم که در ایفای وعدههای خود از لحاظ بازاریابی به خوبی عمل کردهاند. همچنین به Markdown به عنوان ابزاری حیاتی برای انتقال نوشتار شما به سایر پلتفرمها و گرفتن خروجی آسان با فرمتهای دیگر، توجه ویژهای شده است.
سخن آخر
توسعه اپهای خارقالعاده نیازمند وقت و تلاش توسعهدهنده و طراحان این برنامهها است. اگر کمی با این مقولهها آشنایی داشته باشید، میدانید که اغلب این افراد با اپهای کوچک و شخصی به درآمدهای هنگفتی نمیرسند. پس حمایت از اپهای خلاقانه کوچک و همچنین دریافت این اپها از مسیرهای قانونی و پرداخت حق اشتراک، به ایجاد روحیه و پشتیبانی لازم و خلاقیتهای روز افزون کمک میکند.
امیدواریم زمینههای اقتصادی این رفتار اجتماعی در کاربران ایرانی در آینده نزدیک فراهم شود و همگی از دریافت قانونی و استفاده از بهترین اپها و سرویسها، لذت ببریم